Economische begroting - Economische vooruitzichten 2015-2016 (Juni) [ Economic outlook 2015-2016 (June) - 11/06/2015]

  Auteurs

Gemeenschappelijke publicatie
 
A : Auteur, C : Contribuant

  Publicatietype

Vooruitzichten

De vooruitzichten presenteren de toekomstige evoluties in België, zowel in socio-economische, budgettaire en energiedomeinen als voor de transportvraag.

De Belgische economische groei zou uitkomen op 1,2% in 2015 en aantrekken tot 1,5% in 2016

De economie van de eurozone herstelt zich geleidelijk

De wereldeconomie zou in 2015 en 2016 gekenmerkt worden door een aantrekkende groei van de geavanceerde economieën, die dit jaar evenwel gepaard gaat met een groeivertraging in o.m. China en de olie-uitvoerende landen. De VS en het VK zouden sterke groeiprestaties leveren, maar het herstel in de eurozone verloopt langzamer doordat een aantal lidstaten nog steeds kampt met structurele problemen zoals hoge schulden en hoge werkloosheid. De bbp-groei in de eurozone als geheel zou aantrekken tot 1,5% in 2015 en tot 1,8% in 2016, dit tegen de achtergrond van een geleidelijke groeiversnelling van de wereldhandel, de recente daling van de olieprijzen en de – mede door het soepel monetair beleid – sterk gedeprecieerde euro en lage rentevoeten. Die factoren vergroten de uitvoermogelijkheden, ondersteunen de koopkracht van de gezinnen en beperken de productiekosten van de ondernemingen. Het herstel in de eurozone verloopt evenwel ongelijk, waarbij de economieën van bijv. Duitsland, Spanje en Ierland sneller groeien dan het eurozone-gemiddelde, terwijl de Franse en de Italiaanse economie duidelijk trager groeien.

De onzekerheid bij dit internationaal scenario blijft groot. De groei van de wereldeconomie kan afgeremd worden door geopolitieke spanningen of door een sterker dan verwachte groeivertraging van de Chinese economie. Bovendien kan een sneller dan verwachte verhoging van de beleidsrente in de VS of het uitblijven van een akkoord tussen Griekenland en zijn schuldeisers nervositeit veroorzaken op de financiële markten, wat het vertrouwen van ondernemers en consumenten zou aantasten.

De Belgische bbp-groei houdt in 2015 stand onder impuls van de particuliere consumptie en trekt in 2016 aan dankzij een geleidelijke groeiversnelling van de binnenlandse vraag en de uitvoer

Na een inzinking rond de jaarwisseling zou de uitvoer in de loop van 2015 profiteren van de geleidelijke internationale conjunctuurverbetering en de depreciatie van de euro, zodat de uitvoergroei dit jaar toch nog op 3,4% zou uitkomen. Onder impuls van een groeiversnelling van de buitenlandse afzetmarkten en van de gunstige ontwikkeling van de binnenlandse kosten, die een rechtstreeks gevolg is van de maatregelen gericht op het beperken van de arbeidskosten, zou de uitvoergroei verder aantrekken tot 4,6% in 2016. De volumegroei van de uitvoer ligt in beide jaren hoger dan die van de invoer, met een positieve bijdrage van de netto- uitvoer tot de economische groei tot gevolg. Het overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans loopt aanzienlijk op in 2015, aangezien het volume- effect nog versterkt wordt door een gunstige ruilvoetontwikkeling (als gevolg van de lage olieprijzen).

Het reëel beschikbaar gezinsinkomen steeg in 2014 met 2,2%. Die toename was in belangrijke mate toe te schrijven aan het inkomen uit vermogen, waarvan doorgaans een beperkter deel wordt aangewend voor consumptie dan van de overige  inkomenscomponenten. Mede daardoor bleef de stijging van de particuliere consumptie beperkt tot 0,9% en steeg de spaarquote van de gezinnen fors (van 13,5% in 2013 tot 14,5% in 2014). De koopkrachtontwikkeling wordt in 2015 en 2016 ondersteund door een verdere toename van de werkgelegenheid, maar tegelijkertijd afgeremd door het beleid van loonmatiging. Gunstige prijseffecten (vooral door de lagere energieprijzen) zorgen ervoor dat de toename van het reëel beschikbaar inkomen in 2015 toch nog 1,2% bedraagt, maar in 2016 zou de koopkrachtstijging beperkt blijven tot 0,5%. Het recente herstel van het consumentenvertrouwen, dat bijzonder gevoelig is voor de situatie op de arbeidsmarkt, zou de particuliere consumptie in beide jaren sterker doen toenemen dan het beschikbaar inkomen. Met een groeiversnelling tot 1,5% levert de particuliere consumptie in 2015 een belangrijke bijdrage tot de economische groei. De toename is minder uitgesproken in 2016 (0,9%). De investeringen van de gezinnen in woningbouw zouden dit jaar stagneren, maar – geholpen door nog steeds gunstige financieringsvoorwaarden – toenemen met 1,3% in 2016.

De bedrijfsinvesteringen blijven een belangrijke groeimotor. Ze lieten vorig jaar een opvallende toename van 6,8% optekenen en zouden dit jaar met 0,7% dalen, maar die cijfers worden beïnvloed door enkele uitzonderlijke aankopen van investeringsgoederen die ingevoerd werden (en bijgevolg geen effect hadden op het bbp). Gezuiverd voor die transacties stegen de investeringen van de ondernemingen in 2014 met 2,6% en zouden ze in 2015 en 2016 telkens met 3,3% toenemen, daarbij ondersteund door een toename van de rendabiliteit en een oplopende industriële capaciteitsbezettingsgraad.

Rekening houdend met alle gekende maatregelen zou de volumegroei van de overheidsconsumptie in 2015 en 2016 uitkomen op resp. 0,5% en 0,8%. De overheidsinvesteringen kennen in 2015 een sterke volumegroei (6%) die - net als vorig jaar - in belangrijke mate toe te schrijven is aan scholenbouw. In 2016 zouden de totale overheidsinvesteringen zich op hetzelfde niveau handhaven.

De werkgelegenheidscreatie wordt ondersteund door de geringe toename van de uurloonkosten

Vorig jaar resulteerde de economische groei in een werkgelegenheidstoename van naar schatting 0,4% (een netto toename van 17 700 banen). Voor 2015 en 2016 wordt een stijging van resp. 0,5% en 0,8% verwacht (in totaal 60 000 bijkomende jobs). De jobcreatie wordt sinds 2014 veel minder ondersteund door de expansie van de dienstenchequewerkgelegenheid dan tijdens voorgaande jaren. Bovendien zou de werkgelegenheid bij de overheid afnemen. De werkgelegenheidscreatie wordt in de marktsector echter gunstig beïnvloed door de geringe toename van de uurloonkosten, waardoor de productiviteitsgroei niet versnelt (wat ongebruikelijk is in een fase van aantrekkende economische activiteit). Gegeven de verdere toename van de  beroepsbevolking, zou het aantal werklozen (met inbegrip van de niet-werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen) dit en volgend jaar in totaal met 22 000 personen afnemen. De geharmoniseerde Eurostat-werkloosheidsgraad zou daardoor afnemen van 8,5% in 2014 tot 8,3% in 2016.

De inflatie herneemt in 2016

De Belgische inflatie, gemeten aan de hand van het nationaal indexcijfer van de consumptieprijzen, zou in 2015 uitkomen op 0,4% als gevolg van de sterke daling van de energieprijzen. Die oefenen in 2016 geen neerwaarts effect meer uit op de inflatie, die zou hernemen tot 1,4%. De onderliggende inflatie zou een eerder stabiel verloop kennen als gevolg van de quasi-stabilisering van de loonkosten per eenheid product. De gezondheidsindex, die niet beïnvloed wordt door het prijsverloop van o.m. benzine en diesel, zou toenemen met resp. 0,7% en 1,2%. De volgende overschrijding van de spilindex (momenteel 101,02) door de afgevlakte gezondheidsindex zou niet plaatsvinden voor 2017. Daarbij wordt de afgevlakte gezondheidsindex gedefinieerd in overeenstemming met de wet van 23 april 2015, die de indexsprong introduceert.